“Bireysel Başvuru Kararlarının Özel Hukuktaki Yansımaları Sempozyumu” TOBB ETÜ’de Gerçekleştirildi

TOBB ETÜ Hukuk Fakültesi ve Anayasa Mahkemesi Anayasa Yargısı Araştırmaları Merkezi işbirliği ile düzenlenen “Bireysel Başvuru Kararlarının Özel Hukuktaki Yansımaları Sempozyumu” 30 Kasım – 01 Aralık 2021 tarihlerinde TOBB ETÜ’de gerçekleştirildi. Sempozyuma başta Yargıtay Birinci Başkanı Mehmet Akarca, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı Bekir Şahin, Anayasa Mahkemesi Başkanvekilleri Hasan Tahsin Gökcan ile Kadir Özkaya, Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanı Celal Mümtaz Akıncı, TOBB Yönetim Kurulu Üyesi ve TOBB ETÜ Mütevelli Heyet Başkanvekili Faik Yavuz olmak üzere Anayasa Mahkemesi üyeleri ile raportörleri, Danıştay ve Yargıtay üyeleri ile tetkik hakimleri, çok sayıda hakim, avukat, akademisyen ve kamu kurumu temsilcisi katılım sağladı.

Sempozyum, TOBB ETÜ Hukuk Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Çiğdem Kırca’nın, TOBB ETÜ Rektörü Prof. Dr. Yusuf Sarınay’ın, TOBB Yönetim Kurulu Üyesi ve TOBB ETÜ Mütevelli Heyet Başkanvekili Faik Yavuz’un ve Anayasa Mahkemesi Başkanvekili Hasan Tahsin Gökcan’ın açılış konuşmalarıyla başladı.

Prof. Dr. Çiğdem Kırca konuşmasında, ülkemizde 2012 yılından itibaren uygulanan bireysel başvuru yolunun kişilerin temel hak ve özgürlüklerinin korunmasında güçlü ve önemli etkiler göstermekte olduğunu belirterek; temel haklardan olan mülkiyet hakkının zamanla gelişen kapsamına ve bu hakkın kamu otoriteleri tarafından ihlaline ilişkin olarak Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ile Anayasa Mahkemesi tarafından verilen ihlal kararlarına vurgu yaptı.  Prof. Dr. Kırca ayrıca, temel hak ve özgürlüklerin korunabilmesi açısından devletin, adalete ve hakkaniyete uygun bir yargılama ortamı oluşturulması, kararların gerekçeli olması, tarafların menfaatlerini dengeleyecek bir hukuk sistemi kurulması gibi pozitif bazı yükümlülüklere sahip olduğunu belirtti. Bunun yanında, aile hayatına saygı, çocukla kişisel ilişki kurulması, ifade özgürlüğü gibi temel hakların korunması açısından Anayasa Mahkemesi tarafından verilen ihlal kararlarının özel hukuka etki eden kararlar arasında bulunduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Kırca tüm bu hususların Sempozyum süresince değerli teorisyenler ile uygulayıcılar tarafından ele alınacağını ifade etmiştir.

Prof. Dr. Yusuf Sarınay konuşmasına, 2003 yılında kurulan TOBB ETÜ’nün ülkemizin zenginleşmesi ve güçlü Türkiye hedefine ulaşması için girişimci, yenilikçi ve nitelikli insan gücü yetiştirmeyi hedefleyen bir üniversite olduğunu belirterek başladı. TOBB ETÜ’nin özellikle ortak eğitim sistemini içeren müfredatıyla Türk yükseköğretim sisteminde farklı ve güçlü bir yer edindiğini, ülkemiz için gurur verici bir marka olduğunu; demokrasi ve hukukun üstünlüğünü savunan, muhakeme gücü gelişmiş, analiz kabiliyeti yüksek, adil ve nitelikli hukukçular yetiştirmek amacıyla 2009 yılında kurulan Hukuk Fakültesinin de bu gurur verici tablonun önemli bir parçası olduğunu ifade etti. Prof. Dr. Sarınay ayrıca, gerek demokrasi gerek piyasa ekonomisi için mülkiyet hakkı, sanayi ve ticaret özgürlüğü, sözleşme serbestisi ve kanun önünde eşitlik gibi ilkelerin vazgeçilmez hak ve özgürlükler olduğunu belirtmiş, bu çerçevede Anayasa Mahkemesine bireysel başvuru hakkının önemine vurgu yaptı.

TOBB Yönetim Kurulu Üyesi ve TOBB ETÜ Mütevelli Heyet Başkanvekili Faik Yavuz ise sözlerine hukuk sisteminin devletin ve ekonominin temel direği olduğunu, Türk iş dünyası olarak güçlünün haklı olduğu değil, haklının güçlü olduğu bir Türkiye istediklerini ifade ederek başladı. Bu noktada TOBB olarak hiçbir zaman ellerini taşın altına koymaktan çekinmediklerini, TOBB ETÜ Hukuk Fakültesinin de bunun en iyi örneği olduğunu ifade eden Faik Yavuz ayrıca, TOBB bünyesinde UYUM Arabuluculuk ve Uyuşmazlık Çözüm Merkezini faaliyete geçirdiklerini, Odalarda arabuluculuk ve tahkim merkezlerinin sayılarını artırdıklarını, TOBB olarak İstanbul Tahkim Merkezinin kuruluşuna katkı sağladıklarını ve İslam Odası Tahkim Merkezinin İstanbul'da faaliyete geçmesini sağladıklarını belirtti. Yatırım ortamının en önemli unsurlarından birinin, sözleşmelerden kaynaklı yükümlülüklerin garanti altına alınması olduğuna vurgu yapan Yavuz, bireysel başvuruların da temel hak ve özgürlükleri kamu tarafından ihlal edilen bireylerin temel haklarının korunması açısından büyük önem arz etiğini ifade etti.

Anayasa Mahkemesi Başkanvekili Hasan Tahsin Gökcan ise sempozyumun açılışında yaptığı konuşmada bireysel başvurunun bir temyiz yolu olmadığının altını çizerek bireysel başvurunun kamu gücünün neden olduğu hak ihlali iddiasının incelendiği bir hak arama ve anayasallık denetim yolu olduğunu kaydetti. Başkanvekili Gökcan, bireysel başvuru istatistiklerini paylaşarak ve özel hukuk alanındaki uyuşmazlıklara ilişkin Genel Kurul kararlarından örnekler vererek Anayasa Mahkemesi’nin bireysel başvuru konusundaki yaklaşımını değerlendirerek bireysel başvurunun etkili olabilmesinin ihlal kararlarının gereğinin yerine getirilmesine bağlı olduğunu vurguladı.

Anayasa Mahkemesi Başkanvekili Hasan Tahsin Gökcan’ın yönettiği ilk oturumda; TOBB ETÜ Hukuk Fakültesinden Doç. Dr. F. Tülay Karakaş “Basın Yoluyla Özel Yaşama Müdahale ve Üstün Nitelikteki Kamu Yararı Bakımından AİHM ve Anayasa Mahkemesi Kararlarının Değerlendirilmesi”, Atılım Üniversitesi Hukuk Fakültesinden Doç. Dr. Ozan Ergül “Bireysel Başvurunun Anayasa Mahkemesi ve Diğer Mahkemeler Arasındaki İlişkiye Etkileri ve Somut Bir Örnek Olarak Velayeti Annede Olan Çocuğun Soyadı Meselesi”, Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Hukuk Fakültesinden Dr. Taylan Barın “Temel Hak ve Özgürlüklere İlişkin Milletlerarası Antlaşmaların Kanunla Çatışması Durumu ve Boşanma Sonucu Ortak Velayetin Uygulanma Şartları” ve Anayasa Mahkemesi Raportörü Fatih Alkan “Anayasa Mahkemesi ve AİHM Kararlarına Göre Çocukla Kişisel İlişki Kurulması” konulu tebliğlerini sundu.

İkinci oturumun başkanlığını Yargıtay 6. Hukuk Dairesi Üyesi Birol Soner üstlenirken bu oturumunda, TOBB ETÜ Hukuk Fakültesinden Prof. Dr. Çiğdem Kırca “Tasarruf Yetkisi Olandan Taşınmaz Payı Edinenin Mülkiyet Hakkının, ‘İyiniyetli’ Olmadığı Gerekçesi ile Elinden Alınması (Arsa Payı Karşılığı İnşaat Sözleşmeleri Örneği)”, Anayasa Mahkemesi Raportörü İ. Emrah Perdecioğlu “Anayasa, AİHS ve İçtihattan Doğan Pozitif Yükümlülük Kaynakları”, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesinden Dr. Murat Erdoğan “Temel Hakların Yatay Etkisi ve Anayasa Mahkemesi Uygulaması”, TOBB ETÜ Hukuk Fakültesinden Prof. Dr. İsmail Kırca “Anonim Şirket Genel Kurul Toplantısı Çağrı Usulüne Uyulmaması Toplantıya Katılamayan Pay Sahibinin Mülkiyet Hakkını İhlal Eder mi?” başlıklı sunuşlarını gerçekleştirdi.

Sempozyumun ikinci gününde Yargıtay 5. Hukuk Dairesi Başkanı Ümran Görmez’in başkanlığında  başlayan ilk oturumda, Türkiye Adalet Akademisi Öğretim Görevlisi hâkim Emel Karabağ “Kamulaştırmasız El Atma Olarak Kabul Edilen ve AİHM ve Anayasa Mahkemesi Kararlarına Konu Olan Mülkiyet Hakkı İhlalleri”, TOBB ETÜ Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Betül Özlük “İmar Planı Değişikliği İle Kamulaştırmasız El Atma” başlıklı sunumlarını gerçekleştirirken, Anayasa Mahkemesi raportörü Özgür Duman Strazburg’da olması dolayısıyla sempozyuma Zoom üzerinden bağlanarak “Anayasa Mahkemesi Kararları Çerçevesinde Kamulaştırma Meseleleri” konusunda tebliğini sundu.

Başkanlığı Danıştay 6. Dairesi Başkanı Emin Sınmaz tarafından üstlenilen ikinci oturumda TOBB ETÜ Hukuk Fakültesi kısmi zamanlı öğretim üyesi Prof. Dr. Lâle Sirmen “Orman ve Kıyı Niteliğindeki Taşınmazların Tazminat Ödenmeksizin Maliklerinden Alınması – Devletin Sorumluluğu – Zamanaşımı”, Anayasa Mahkemesi raportörü Olcay Özcan “Bireysel Başvuruya Konu Olan Kadastro ve Tapu Sicilinde Yapılan Hatalara İlişkin Kararların Analizi”, Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü 1. Hukuk Müşaviri Ömer Sinan Bayçelebi “Devletin Tapu Sicilindeki Bilgilerin Güvenirliğini Sağlama Yükümlülüğü ve Kadastro Faaliyetleri Sonucu Yüzölçümü Değişikliklerinin Mülkiyet Hakkına Etkisi” ve Danıştay Tetkik Hakimi Kazım Bal “Mülkiyet Hakkına Yapılan Müdahaleler Yönünden İmar Uyuşmazlıkları” konulu sunuşlarını gerçekleştirdi.

İkinci gün oturumlarının tamamlanmasını takiben Sempozyum, Anayasa Mahkemesi Başkanvekili Kadir Özkaya ile TOBB ETÜ Hukuk Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Çiğdem Kırca tarafından yapılan kapanış konuşmaları ile sona erdi.

Anayasa Mahkemesi Başkanvekili Kadir Özkaya, sunulan tebliğlerin çok faydalı olduğunu vurgulayarak, başta bu yönde bir sempozyum organizasyonunun gerçekleştirilmesinden ötürü TOBB ETÜ Hukuk Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Çiğdem Kırca’ya, Anayasa Mahkemesi mensuplarına ve tüm katılımcılara teşekkür etti.

Prof. Dr. Çiğdem Kırca ise Anayasa Mahkemesi Başkanına, üyelerine ve raportörlerine, yüksek yargımızın ve idari kurumların değerli hukukçularına, sorularıyla katkı sunan katılımcılara ve tüm dinleyicilere teşekkürlerini iletti ve özel hukukun teknik niteliğine değinerek, bu hususun hem teorisyenler hem de uygulayıcılar açısından taşıdığı öneme işaret etti. Prof. Dr. Kırca, tüm temel hak ve özgürlükler gibi mülkiyet hakkı ihlallerinin de çok fazla gündemde olduğunu belirterek, bu konuların tartışılmasının yaşanan sorunların çözümüne katkı sağlayacağını umduğunu ifade etti.