Tarih

Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı Yüksek Lisans Programı Müfredatı

 Tezli:

YL derecesi almak için gerekli en az toplam Kredi Sayısı: 21, AKTS: 63 + 8 + 60

Alınması gereken zorunlu dersler: 3 ders

Alınması gereken seçmeli dersler: 4 ders

 Sosyal Bilimler Enstitüsü bünyesindeki diğer yüksek lisans programlarında açılan dersler danışman onayına bağlı olarak alınabilir.

 TARİH YÜKSEK LİSANS ZORUNLU DERSLER

TAR 503 Tarih Metodolojisi ve Bilimsel Etik

Bu derste Tarih araştırmalarında kullanılması gereken yöntem ve tekniklerin öğretilmesinin yanında, kaynak bilgilerine ulaşma, kaynak tarama, yardımcı bilim dallarıyla işbirliği yolları, bilimsel etik değerler, bunların önemi ve dikkat edilmesi gereken hususlar üzerinde durulacaktır.

TAR 513 Türk-İslam Tarihi ve Medeniyeti Semineri

Seminer şeklinde işlenecek bu derste; Türklerin tarih sahnesine çıkışlarından, büyük imparatorluklara ve güçlü devletlere dönüşmeleri, bu devletlerin siyasi, askeri ve ekonomik güçleri, iç ve dış politikaları, Çin ile mücadeleleri, toplumsal ve kültürel yapıları, bilim, sanat ve uygarlık durumları, yıkılış ve göç sebepleri, İslamiyet’in ortaya çıkışı ve yayılması, İslam Devletleri, Türklerin İslamiyet’i kabulünden sonra kurulan Türk Devletleri ve İslam medeniyetinin özellikleri üzerinde durulacaktır.

TAR 546 Çağdaş Dünya Tarihi Semineri

Bu derste, Fransız İhtilalinden itibaren günümüz siyasi haritalarının oluşumuna yol açan önemli olayların kronolojik ve bölgesel bir tahlili yapılacaktır. Avrupa diplomasisi başta olmak üzere 200 yıldan fazladır süregelen bloklaşmaya dayalı çatışmaların incelenmesi, çatışmaların safhaları ve sonuçları ile güncel siyasi ve diplomatik şartları oluşturan gelişmelerin anlatılması seminer şeklinde ele alınacaktır.

TARİH YÜKSEK LİSANS SEÇMELİ DERSLER

TAR 504 Avrupa Tarihi Semineri

Seminer şeklinde işlenecek bu derste; Avrupa Tarihi bir bütün halinde ele alınarak, dönemler ve olaylar belirlenecek bir program çerçevesinde değerlendirilecektir.

TAR 505 Balkan Tarihi

Sahip olduğu stratejik konum ve ekonomik değeri yüksek kaynakları yüzünden tarih boyunca çeşitli mücadelelere sahne olmuş olan Balkanlar coğrafyası zengin bir tarihe sahiptir. Bu derste her yönüyle Balkan tarihi ele alınacaktır.

TAR 506 Bizans Tarihi

Bu derste, tarihin en uzun yaşayan devletlerinden birisi olan Bizans İmparatorluğu tüm yönleriyle ele alınacaktır. Büyük ve güçlü bir devlet olarak uzun yüzyıllar yaşayan Bizans’ın askeri, siyasi ve ekonomik özellikleri, diplomatik ilişkileri, kültür ve uygarlığı dersin ağırlıklı konularını oluşturacaktır.

TAR 515 Orta Doğu’da Toplum, Kültür ve Siyaset

Bu derste, Ortadoğu toplumlarının kültürel yapıları, etnik ve dini yapıları, siyasetin bu toplumlar üzerindeki etkileri ve siyaset argümanları, siyasetin biçimleri, siyasetin uluslararası ilişkilere etkisi ve sonuçları analiz edilecektir.

TAR 516 Siyasal Düşünceler Tarihi

Siyasal düşüncelerin toplumlar ve yönetimler üzerinde büyük etkiler yarattığı, bu düşüncelerin kimi zaman toplumsal gelişime olumlu katkılar sağladığı, kimi zaman da toplumsal kaosa, yönetime karşı isyan ve ihtilal hareketlerine dönüştüğü önemli bir gerçektir. Siyasal Düşünceler Tarihi dersinde bu değişimler olumlu ve olumsuz yönleriyle ele alınacaktır.

TAR 523 Tarih Kaynakları ve Yazımı

Bu derste genelde tarih kaynakları, kaynakların araştırılması, incelenmesi ve kaynaklardan tarih yazımı üzerinde durulacaktır. Belirli bir konu hakkında tarihi araştırma yaparak bir analiz yapmaya çalışırken, kaynakların kullanımları ve yazım teknikleri üzerinde durulacaktır. 

TAR 525 Osmanlı Diplomasi Tarihi

Beylikten İmparatorluğa dönüşen Osmanlı, kimi zaman fetih için veya savunmak için yapılan savaşlar esnasında, kimi zaman da komşuluk ilişkisi nedeniyle pek çok devletle diplomatik ilişkiler kurmuştur. Askeri ve ekonomik yapı kadar güçlü olmak ve başarılı bir şekilde icra edilmek zorunda olan diplomasi bu derste tüm yönleriyle ele alınacaktır.

TAR 526 İmparatorluklar ve Milli Devletler

Bir yönetim biçimi olarak imparatorlukların özellikleri, toplumsal etkileri, uluslararası ilişkiler üzerindeki etkileri tarihsel örnekleri ile ele alınacak, 1789 Fransız İhtilali sonrası giderek görülmeye başlayan milli devletlerin oluşum biçimleri ve yapısal özellikleri değerlendirilecektir.

TAR 534 Kuzey Amerika Tarihi

Bu derste Kuzey Amerika’da kurulan devletlerin tarihsel gelişimi, Kolonizasyon hareketi, Amerikan Bağımsızlık Savaşı ve ABD’nin kuruluşu, Kanada’nın Kuzey Amerika tarihinde ki yeri ve önemi gibi konular değerlendirilecektir.

TAR 535 Osmanlı Paleografyası I

Tarihi kaynaklar ve arşiv belgelerinde karşımıza çıkan Osmanlı yazı çeşitleri ve bu yazıların ayırt edici özellikleri hakkında bilgiler verilecek örnek arşiv belgelerinin okunma çalışmaları yaptırılacaktır.

TAR 536 Osmanlı Paleografyası II

Osmanlı PaleografyasıI’in devamı olarak gelişmiş örnekler üzerinde durulacaktır.

TAR 537 Osmanlı Gayrimüslimlerinin Tarihi 

Bu derste Osmanlı gayrimüslimlerinin tarihi, bir parçası oldukları Osmanlı dünyası çerçevesi içerisinde incelenecektir. Ele alınacak konular arasında gayrimüslimlerin dini örgütlenmeleri, Osmanlı idaresi ile kurdukları ilişkiler, iktisadi faaliyetleri, toplumsal yaşamdaki yerleri ve Avrupa dünyası ile temas noktaları yer almaktadır.

TAR 538 Bizans’tan Osmanlı’ya Dönüşüm

Bu ders, Osmanlı devlet, toplum ve medeniyetinin farklı şekillerle temas içerisinde olduğu ve daha sonra topraklarının tamamında da hüküm sürdüğü Bizans dünyası ile ilişkilerini incelemektedir. Bizans ve Osmanlı kurumları arasındaki etkileşim, süreklilik ve kopuşlar, Bizans mirasının Osmanlı dünyasında kabul ve reddedilme biçimleri ile Osmanlı devletinin kuruluşu gibi önemli tarihi meseleler ele alınacaktır.

TAR 539 Avrupa’da Osmanlılar, Osmanlı’da Avrupalılar

Bu derste Osmanlı ve Avrupa dünyalarının birbirlerini tanıma biçimlerinin tarihi altyapısı incelenecektir. Bu çerçevede bir yandan diplomasi, seyahat, ticaret ve eğitim gibi sebeplerle Avrupa’ya giden Osmanlılar ile yine aynı sebeplerle Osmanlı topraklarına gelen Avrupalıların bu medeniyetleri tanıma ve temsil etme biçimleri ele alınacaktır.

TAR 540 Ortaçağ Tarihinin Kaynakları

Bu derste Ortaçağ tarihinin kaynak külliyatını oluşturan kaynaklardan Bizans ve Selçuklu kaynaklarının araştırılması, bu kaynakların beraberinde getirdikleri temel sorunlar ve tarih yazıcılığı içerisindeki konumları üzerinde durulacaktır.

TAR 541 Osmanlı Tarihi Semineri

Bu derste Osmanlı tarihinin klasik ve post-klasik dönemleri ile modernleşme döneminde geçirdiği dönüşüm evrelerinde meydana gelen başlıca meseleler ile bu meselelerin temel tarih yazıcılığı ekolleri tarafından ele alınış şekilleri incelenecektir.

TAR 543 Osmanlı Sosyo-Ekonomik Tarihi

Osmanlı toplumunun yapısıyla, Osmanlı iktisadi hayatının temelini oluşturan toprak sistemi, taşra idaresi, vakıflar, vergi kaynakları, maliye teşkilatı, denizcilik, gümrük teşkilatı, esnaf teşkilatı vb. konular anlatılmaktadır. Bu teşkilatların dönemlere göre gösterdiği değişimler, modern çağın ihtiyaçlarına göre yapılan ıslahat hareketleri XX. yüzyıla kadar bütünlük içinde incelenerek dünya gelişmelerle mukayese edilmektedir.

TAR 544 Türk Modernleşme Tarihi Semineri

Bu derste Türk modernleşme hareketleri ile devletin toplumsal hayatı değiştirme ve geliştirme gayretleri, ekonomik, askeri ve siyasi alanlarda Avrupa ile aynı seviyeye ulaşma gayretleri, yenileşme hareketleri karşısındaki toplumsal direnç tüm boyutlarıyla tarihsel süreç içerisinde ele alınacaktır.

TAR 545 Şehir Tarihi

Bu derste tarihi olaylar ve dönemler şehirden bakışla incelenmektedir. Şehirlerin sosyo-ekonomik ve kültürel yapıları, coğrafi özellikleri değerlendirilerek tarih içindeki yerleri olaylara etkileri ele alınacaktır.

TAR 547 Asya – Uzakdoğu Tarihi

Bu derste, Asya – Uzakdoğu bölgesinde yükselen büyük devletler, bu devletlerin sosyo-ekonomik ve kültürel özellikleri, siyasi, ekonomik ve askeri yapıları, tarihe katkıları ve etkileri tüm yönleriyle ele alınacaktır.

TAR 548 Türk İdare Tarihi

Türk devlet geleneği Orta Asya step halklarının devlet yapısında pek çok unsur barındırır. Türk – Moğol hâkimiyet anlayışı Cumhuriyet dönemine kadar hükümdarlık kavramının, meşruiyetin ve iktidarın yapısını belirlemede önemli rol oynamıştır. Türklerde saltanat veraseti de idari kurumları şekillendirmiştir. Derste bütün bu kavramların felsefesi, idari kurumların oluşumu, idari mekanizmanın işleyişi ve tarih boyunca dönüşümü incelenecektir. Eski Türk devletlerinden miras kalan kurumlarla birlikte Anadolu'da güçlenen Selçuklu ve Osmanlı idari kurumları dersin ana konusu içindedir. Bu çerçevede Bizans'tan ve eski İran'dan etkileşimler, benimsenen bazı kurumlara da temas edilecektir. XIX. asır batılı müesseselerin eski Osmanlı müesseselerinin yerini almasıyla program tamamlanacaktır.

TAR 549 Türkler ve İslamiyet

Bu derste Türkler 'in İslam'la tanışması, İslam medeniyetine yaptıkları katkılar ve İslam dünyasıyla etkileşimleri sonucu yaşadıkları değişim incelenecektir.

TAR 550 Tarihi Coğrafya

Kimi kaynaklarda "tarihi olaylara coğrafyanın etkisi", kimi kaynaklarda da "eski yer ve yerleşme adlarının incelenmesi" şeklinde tanımlanan Tarihi Coğrafya dersi içerisinde; coğrafya metodolojisine uygun olarak geçmiş bir zamanda belirli bir mekânın fiziki, beşeri-ekonomik ve bölgesel coğrafya özelliklerini ortaya çıkarmak amaçlanmaktadır.

TAR 551 Türk Fikir Hareketleri

Bu derste, 18-19. Yüzyılda Osmanlı modernleşmesinin fikri temellerinin öğrenilmesi, Tanzimat'tan Cumhuriyet'e kadar Osmanlıcılık, İslamcılık, Batıcılık, Türkçülük gibi çeşitli fikir akımlarını tahlil edilebilmesi ve bu fikir akımlarının başlıca temsilcilerini tanıyabilmek ve Türkiye Cumhuriyeti'ne etkilerini fark edebilmek amaçlanmaktadır.

TAR 553 Bilim ve Teknoloji Tarihi

Bu derste bilim nedir, bilimin toplumsal değişime ve insanlığın gelişimine katkıları neler olmuştur gibi sorulara cevap verilmeye çalışılacak, Teknoloji Tarihi tüm yönleriyle ele alınacaktır.

TAR 554 Osmanlıdan Cumhuriyete Kadın

Bu derste, Osmanlıdan cumhuriyete kadının toplumsal hayattaki yeri ve rolü, kadın hakları ve Türk kadınının değişimi, toplumsal gelişime katkıları, bilim, sanat, siyaset, ekonomi ve edebiyatta kadın konuları üzerinde durulacaktır

TAR 561 Osmanlı ve Yakınçağ Tarihinin Kaynakları

Bu derste Osmanlı ve Yakınçağ tarihinin kaynaklarından özellikle Osmanlı arşivlerindeki kaynaklar genel hatlarıyla tanıtıldıktan sonra bu kaynakların temel sorunsalları ile farklı tarih ekolleri tarafından kullanılma biçimleri ele alınacaktır.

TAR 562 Türkiye Selçukluları Tarihi Semineri

Modern Türkiye Cumhuriyetinin tarihsel zeminini oluşturan Türkiye Selçukluları Tarihinin, dönemin tarihsel çevreleriyle siyasal, toplumsal ve kültürel ilişkilerini öğretmeye yönelik bir seminer dersidir.

TAR 563 Çağdaş Türkiye’de Siyasal Gelişmeler (1908-1960)

Bu derste İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin 1908’de gerçekleştirdiği II. Meşrutiyetin İlanı hareketinden başlayarak, 27 Mayıs 1960 askeri müdahalesine kadar Osmanlı ve Cumhuriyet dönemlerinin siyasal gelişim ve değişim hareketleri ele alınacaktır.

TAR 564 Dünya Savaşları Tarihi

Bu derste insanlık tarihinin dönüm noktalarından biri sayılan I. Dünya Savaşı (1914-1918), İki Savaş Arası Dönem (1919-1939) ve II. Dünya Savaşı (1939-1945), tüm yönleriyle ele alınacak ve değerlendirme yapılacaktır.

TAR 573 Rus Dış Politikası ve Türkiye

Çar I. Petro’dan başlayarak tüm çarlık devirlerinde uygulanmaya çalışılan ve Sovyetler Birliği döneminde de aynen benimsenen “Sıcak Denizlere İnmek” politikasının Osmanlı’dan Cumhuriyete Türk-Rus ilişkilerine etkileri tüm yönleriyle ele alınacaktır.

TAR 574 Sömürgecilik Tarihi

Bu derste sömürgeciliğin ortaya çıkışı, sömürgeciliğin devletlerin ve imparatorlukların gelişimine katkıları, sömürgelerin ekonomik ve kültürel yapıları, sömürge efendileriyle ilişkileri, Aydınlanma Çağı ve Fransız İhtilali’nin sömürgeler üzerindeki etkileri, sömürgelerdeki bağımsızlık hareketleri ve bunların sonuçları ele alınacaktır.

TAR 581 Türk Tarihi Semineri

Bu derste Orta Asya’nın Prehistorik zamanları, Hun İmparatorluğu, Avrupa Hunları ve Atilla, Göktürkler, Uygurlar Kumanlar, Uzlar, Kıpçaklar, Peçenekler, Eski Türklerde Din, Kültür ve Medeniyet konuları üzerinde durulacaktır.

TAR 584 Anadolu Uygarlıkları

İnanoğlu’nun M.Ö. 8. Binyılda yerleşik hayata geçtiği Anadolu coğrafyası, stratejik ve ekonomik öneminden ötürü kesintisiz olarak yaklaşık 10.000 yıldır, çeşitli kültür ve medeniyetlere ev sahipliği yapmıştır. Bu derste ilk çağlardan günümüze Anadolu’da yaşamış kültür ve uygarlıklar her yönü ile ele alınacaktır.

TAR 593 Osmanlı Kültür Tarihi

Bu derste bir dünya imparatorluğu kurarak üç kıtaya uzun yüzyıllar hükmetmiş Osmanlı Devleti’nin kültürel özellikleri, Osmanlı Kültürünün hâkimiyet alanlarındaki etkileri, toplumsal hayat, bilim ve sosyal yapı üzerindeki etkileri ele alınacaktır.

TAR 594 Akdeniz Tarihi

Bu derste, bir bütün halinde Akdeniz Ülkelerinin tarihi ele alınacaktır. İlkçağdan başlayarak Akdeniz’de gelişen uygarlıklar, kurulan büyük devletler bunların diğer dünya bölgeleri ve devletleriyle ilişkileri değerlendirilecektir.